Τα τελευταία χρόνια το ποδήλατο κάνει ολοένα και πιο δυναμική την παρουσία του στις πόλεις μας.
Ο ιστορικός του μέλλοντος θα εντοπίσει τις πρώτες ενδείξεις (επαν)εμφάνισής του, στις απαγορεύσεις που συνόδευσαν τον νέο παρείσακτο (βλ. φωτογραφία), οι οποίες προσπαθούσαν να αποτρέψουν την ανανέωση της ποικιλομορφίας των τρόπων μεταφοράς στις ελληνικές πόλεις. Ποιος δεν θυμάται άραγε τις αρχικές, άνευ ουσιαστικού λόγου, απαγορεύσεις της μεταφοράς του στο Mετρό; Κόντρα στις αντιστάσεις μας, λοιπόν, τρία βιβλία έρχονται να μας δείξουν τον δρόμο προς την ποδηλατική ουτοπία.
Ο Ρόμπερτ Πεν, παθιασμένος ερασιτέχνης ποδηλατιστής, στο
«Όλα για το ποδήλατο» (Μεταίχμιο, 2012), αφηγείται την ιστορία του ποδηλάτου στη Μεγάλη Βρετανία, καθώς και της τεχνικής του εξέλιξης μέσα από την προσωπική, βιωματική του σχέση με αυτό. Η αφήγησή του περιγράφει με τόση λεπτομέρεια τα μυστικά της ποδηλασίας, που ακόμα και όποιος δεν έκανε ποτέ, θα αισθανθεί πλέον ότι γνωρίζει σχεδόν τα πάντα. Ο πιο υποψιασμένος θα χαρεί να ανακαλύψει τα μυστικά της ιδανικής σέλας, του ιδανικού σκελετού, του ιδανικού ποδηλάτου, ενώ ένας φίλος της λογοτεχνίας θα επικεντρώσει το ενδιαφέρον σε μία, τρόπον τινά, ποδηλατική ηθογραφία της Μεγάλης Βρετανίας. Από την άλλη, ίσως ο αναγνώστης βρει σχεδόν αυτιστική αυτήν την μόνο-εγώ-και-το-ποδήλατο προσέγγιση του συγγραφέα...
«Όλα για το ποδήλατο» (Μεταίχμιο, 2012), αφηγείται την ιστορία του ποδηλάτου στη Μεγάλη Βρετανία, καθώς και της τεχνικής του εξέλιξης μέσα από την προσωπική, βιωματική του σχέση με αυτό. Η αφήγησή του περιγράφει με τόση λεπτομέρεια τα μυστικά της ποδηλασίας, που ακόμα και όποιος δεν έκανε ποτέ, θα αισθανθεί πλέον ότι γνωρίζει σχεδόν τα πάντα. Ο πιο υποψιασμένος θα χαρεί να ανακαλύψει τα μυστικά της ιδανικής σέλας, του ιδανικού σκελετού, του ιδανικού ποδηλάτου, ενώ ένας φίλος της λογοτεχνίας θα επικεντρώσει το ενδιαφέρον σε μία, τρόπον τινά, ποδηλατική ηθογραφία της Μεγάλης Βρετανίας. Από την άλλη, ίσως ο αναγνώστης βρει σχεδόν αυτιστική αυτήν την μόνο-εγώ-και-το-ποδήλατο προσέγγιση του συγγραφέα...
Αντιθέτως, πολύ πιο τρυφερή και ανθρώπινη είναι η προσέγγιση του Γάλλου ανθρωπολόγου, Marc Augé, ο οποίος πλέκει το «Εγκώμιο του ποδηλάτου» (Αλήστου Μνήμης, 2011). Στην αφήγησή του συνδιαπλέκονται οι θεωρίες του Κλοντ Λεβί-Στρος, του Πολ Βιριλιό και του Ουμπέρτο Έκο. Ο Augé αρχίζει από την μεσοπολεμική Γαλλία ως και τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, τα νεανικά χρόνια του συγγραφέα, όπου το ποδήλατο ήταν ενσωματωμένο στην καθημερινότητα των λαϊκών τάξεων. Στη συνέχεια προχωρά στην εποχή της εγκατάλειψης του ποδηλάτου κι επανέρχεται στην επανεμφάνισή του τα τελευταία χρόνια και στη δική του, προχωρημένη πλέον, ηλικία. Για τον Augé το ποδήλατο είναι πάνω απ’ όλα κοινωνικότητα· ένα μέσο που σε βοηθά να επανανακαλύψεις τη σχέση σου με τους άλλους και προσφέρει μια νέα αφορμή συντροφικότητας. Το ποδήλατο, επιπλέον, παρατηρεί ο συγγραφέας, σε βοηθά να αναζητήσεις βαθύτερα και τον ίδιο σου τον εαυτό, τις δυνάμεις και τα όριά σου. Δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη δυνατότητα του ποδηλάτου να αλλάξει τον τρόπο ζωής στις πόλεις, οραματίζεται μία -όπως παραδέχεται κι ο ίδιος- ουτοπία όπου οι αλλαγές που θα επέφερε στη σχέση ατόμου-κοινωνίας, θα οδηγούσαν ακόμα και σε έναν τρίτο δρόμο μεταξύ φιλελευθερισμού και σοσιαλισμού.
Πιο πραγματιστική είναι η προσέγγιση του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, το οποίο στην
έκδοση του: «Ποδήλατο: οδηγός σχεδιασμού και αξιολόγησης δικτύων» (Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, 2007) αναλύει τις πολιτικές για το ποδήλατο που εφαρμόστηκαν σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, καθώς και στις ΗΠΑ. Ξεχωριστό κεφάλαιο αφιερώνει στην ελληνική υστέρηση, όσον αφορά τις εν λόγω πολιτικές, ενώ επισημαίνει ότι μετά το 2004 υπήρξε ακόμα και οπισθοδρόμηση! Στην εμπεριστατωμένη μελέτη προτείνεται η αναμόρφωση των δρόμων των ελληνικών πόλεων, ώστε να συμπεριλαμβάνουν και ποδηλατόδρομους, καθώς θεωρούν ότι «κάθε σύστημα εσωτερικών μεταφορών, θα πρέπει να ικανοποιεί τις ανάγκες, σεβόμενο το δικαίωμα του καθένα να μετακινείται ελεύθερα με το μέσο της επιλογής του». Στην έκδοση, μεταξύ άλλων, εμπεριέχονται παραδείγματα παρεμβάσεων πάνω σε συγκεκριμένους δρόμους ελληνικών πόλεων, καθώς και ερωτηματολόγια για μελέτες σκοπιμότητας και αξιολόγησης.
έκδοση του: «Ποδήλατο: οδηγός σχεδιασμού και αξιολόγησης δικτύων» (Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, 2007) αναλύει τις πολιτικές για το ποδήλατο που εφαρμόστηκαν σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, καθώς και στις ΗΠΑ. Ξεχωριστό κεφάλαιο αφιερώνει στην ελληνική υστέρηση, όσον αφορά τις εν λόγω πολιτικές, ενώ επισημαίνει ότι μετά το 2004 υπήρξε ακόμα και οπισθοδρόμηση! Στην εμπεριστατωμένη μελέτη προτείνεται η αναμόρφωση των δρόμων των ελληνικών πόλεων, ώστε να συμπεριλαμβάνουν και ποδηλατόδρομους, καθώς θεωρούν ότι «κάθε σύστημα εσωτερικών μεταφορών, θα πρέπει να ικανοποιεί τις ανάγκες, σεβόμενο το δικαίωμα του καθένα να μετακινείται ελεύθερα με το μέσο της επιλογής του». Στην έκδοση, μεταξύ άλλων, εμπεριέχονται παραδείγματα παρεμβάσεων πάνω σε συγκεκριμένους δρόμους ελληνικών πόλεων, καθώς και ερωτηματολόγια για μελέτες σκοπιμότητας και αξιολόγησης. Η δημιουργία ποδηλατοδρόμων δεν αποτελεί πολυτέλεια, αλλά υπεύθυνη οικονομική πολιτική
Η δημιουργία ποδηλατοδρόμων δεν αποτελεί πολυτέλεια, αλλά υπεύθυνη οικονομική πολιτική. Στη Δανία -με την Κοπεγχάγη των μόλις 560.000 κατοίκων, την πόλη-πρότυπο φιλικής προς το ποδήλατο πολιτικής- υπολογίζεται ότι μέχρι το 2015 θα εξοικονομούνται ετησίως 59.000.000 Ευρώ (440 εκ. Κορώνες) από το Εθνικό Σύστημα Υγείας, λόγω των θετικών επιδράσεων στην υγεία των πολιτών.* Στα παραπάνω θα πρέπει να προσθέσουμε τα ωφέλη από τον περιορισμό της εξάρτησης μιας οικονομίας από το πετρέλαιο και άλλες εισαγώμενες πηγές ενέργειας, από τη δημιουργία θέσεων εργασίας σχετιζόμενων με το ποδήλατο, τον περιορισμό της ρύπανσης του περιβάλλοντος, της ηχορύπανσης καθώς και την αποφόρτιση των κέντρων των πόλεων από ογκώδη όχηματα. Επομένως, το ποδήλατο, είτε ως συμφέρουσα οικονομική επιλογή είτε ως όχημα προς την ουτοπία, ή έστω απλώς ως ευχάριστη εμπειρία ανάγνωσης, μάς περιμένει για να ταξιδέψουμε μαζί του...
Tου Πάρι Κωνσταντινίδη bookpress.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου